Internationale politiediensten sporen vermiste Oekraïense kinderen op
Rechercheurs van het Team Internationale Misdrijven (TIM) van de Eenheid Landelijke Opsporing en Interventies (LO) van de politie hebben met internationale collega’s de verblijfplaatsen van acht vermiste Oekraïense kinderen opgespoord. De kinderen werden vermoedelijk gedeporteerd tijdens de Russische invasie in Oekraïne. Het was een gezamenlijke actie, georganiseerd door het TIM en Europol. De informatie is overgedragen aan Oekraïne voor verder onderzoek. Ruim zestig rechercheurs en onderzoekers van drieëntwintig verschillende politiediensten en zes non-gouvernementele organisaties uit onder andere Australië, Oekraïne en Nederland deden aan de actie mee.
Digitaal rechercheurs speurden in teams in online open bronnen naar informatie die zou kunnen leiden naar de exacte locaties van de vermiste en mogelijk gedeporteerde kinderen. Door de inzet van innovatieve digitale methoden kon het samenwerkingsverband in acht gevallen de verblijfplaats van de kinderen delen met de Oekraïense politie. Zo zetten ze geavanceerde technologie in om recent beeldmateriaal van de kinderen op het internet te vinden. Experts op het gebied van ‘geolocating’, het bepalen van de exacte locatie van foto’s of video’s aan de hand van satellietbeeld, konden vervolgens zien waar de foto’s genomen waren. Dat achterhaalden ze aan de hand van bijzondere, specifieke details op de beelden. Netwerkanalyses werden ingezet om te bepalen of meerdere kinderen zich op dezelfde locatie bevonden. Het hoofd van Europols Liaison Bureau voor Oekraïne beaamde het belang van digitaal onderzoek in de context van mensenrechtenschendingen in Oekraïne: ‘Omdat er geen toegang is tot de Russische Federatie of de Wit-Russische gebieden, blijft de analyse van online open bronnen één van de weinige instrumenten die ons naar deze kinderen kunnen leiden.’
Opvolging Oekraïense politie
Het TIM heeft alle informatie aan de Oekraïense autoriteiten gegeven. Vanwege de veiligheid van de kinderen moeten hun identiteit en verblijfplaats geheim blijven. We kunnen er echter vanuit gaan dat ze gedwongen zijn verplaatst naar gebied dat is bezet door Rusland en dat ze zijn ingezet voor Russische propagandadoeleinden. Net als veel andere, kinderen die sinds de Russische inval in Oekraïne zijn ontvoerd.
Spoorloos
Het primaire doel van de gezamenlijke actie was het traceren van de kinderen die tot nu toe spoorloos waren. Het is nu aan de Oekraïense politie om de familieleden in te lichten en mogelijk een strafrechtelijk onderzoek te starten naar de daders van de deporatie. De Oekraïense liaison voor Europol beaamt dit: ‘Oekraïense rechercheurs zullen de bevindingen verder analyseren en gebruiken binnen de relevante strafrechtelijke procedure. Het uiteindelijk doel is om onze kinderen terug naar huis te brengen, naar hun families.’
Internationaal Strafhof
Al eerder vaardigde het Internationaal Strafhof (ICC) een arrestatiebevel uit tegen de Russische president Poetin vanwege oorlogsmisdaden in Oekraïne. Als hoofdreden hiervoor noemde het ICC de deportatie van kinderen uit Oekraïne naar Rusland. Onafhankelijke onderzoekers stelden toen al vast dat het om minstens zesduizend kinderen gaat.