Ook in 2023 vertrouwen in politie goed en stabiel

De politie heeft drie onderzoeken laten doen; naar extern vertrouwen onder burgers, specifiek onder Nederlanders met een buiten-Europese herkomst en naar intern vertrouwen onder medewerkers.

Extern: stabiel en hoog vertrouwen

Het vertrouwen dat de samenleving heeft in de politie was ook in 2023 goed en stabiel (reputatiescore 53). Sinds de eerste meting in oktober 2020 beweegt de reputatiescore zich binnen de bandbreedte goed (score tussen de 50 en 60).  Onderwerpen die belangrijk zijn voor het vertrouwen (effectiviteit, nabijheid, rechtvaardigheid en omgevingsbewustzijn) worden over het algemeen goed beoordeeld. Dit laat zien dat de reputatie van en het vertrouwen van de samenleving in de politie robuust is. Twee derde van de respondenten beoordeelt de reputatie van de politie als ‘redelijk’ tot ‘uitstekend’. Wel zijn er enkele aandachtspunten. Zo hebben Nederlanders met een buiten-Europese achtergrond over het algemeen weliswaar vertrouwen in de politie maar is hun oordeel over het handelen van de politie minder positief dan dat van totale groep respondenten. Ongeveer een vijfde van de totale groep respondenten beoordeelt de reputatie als ‘slecht’. Daar zijn verschillende redenen voor: een breed wantrouwen in de overheid, teleurstelling na een aangifte of in het optreden van de politie of het daadwerkelijk in aanraking komen met politie en justitie. Zij voelen zich onvoldoende gehoord, gezien en geholpen door de politie.

Buiten-Europese herkomst: ander contact en associaties 

De reputatiescore van de politie onder Nederlanders met een buiten-Europese herkomst is echter vergelijkbaar met die van de totale groep respondenten. Opvallend zijn hierin de verschillen naar herkomst en dat de eigen indruk van de respondent vaak negatiever is dan wat diezelfde respondent verwacht dat het algemeen beeld van de politie is bij anderen. Nederlanders met een buiten-Europese herkomst hebben vaak ander contact met de politie dan Nederlanders met een Europese / Nederlandse herkomst. De associatie met de politie lijkt als gevolg daarvan ook anders. Nederlanders met een buiten-Europese herkomst associëren de politie vaker met een andere kant van de politie (bekeuring, 112, controle, geweldsmiddelen), dan Nederlanders met een Europese / Nederlandse herkomst, die de politie vaker met andere aspecten van politiewerk associëren, zoals hulpverlening, blauw, capaciteit en veiligheid.

Intern: hoge trots en tevredenheid

Medewerkers doen hun werk met trots en tevredenheid – in lijn met andere metingen zoals de flitspeilingen en MeMo en vergelijkbaar met andere organisaties.  De werkdruk wordt, net als eerder bij metingen tijdens de coronapandemie, nog altijd als hoog ervaren. De ervaren steun in het eigen team, door de collega’s en eigen leidinggevende is over het algemeen hoog. Eén op de tien medewerkers geeft echter aan niet zichzelf te kunnen zijn in het team en ervaart die steun in mindere mate. Een grote meerderheid geeft aan dat de leidinggevenden over het algemeen benaderbaar zijn. De helft van de medewerkers geeft aan dat de leidinggevende weet wat er speelt op de werkvloer. Een kleine meerderheid is het (helemaal) eens met de stelling dat de leidinggevende persoonlijke aandacht heeft. Naar mate de afstand in de organisatie toeneemt, wordt de waardering lager. Dat geldt voor directe collega’s, het team en de eigen leidinggevende.

Waarom deze onderzoeken?

De politie laat regelmatig onderzoek doen naar hoe de samenleving en de eigen medewerkers tegen de politie aankijken. De politie wil bijvoorbeeld weten of burgers de politie vertrouwen, of dat vertrouwen toe- of afneemt en waarom, hoe de reputatie is onder verschillende groepen in de samenleving en hoe mensen vinden dat de politie het doet op onderwerpen als dienstverlening en zichtbaarheid. Van die onderzoeken wil de politie leren om diezelfde dienstverlening en communicatie te kunnen verbeteren, of om gerichte maatregelen op te kunnen baseren om het vertrouwen in de organisatie te vergroten. De legitimiteit van de politie staat of valt namelijk bij het vertrouwen dat mensen erin hebben.

Verantwoording en onderzoeksopzet

Met de vertrouwen- en reputatiemonitor voert Motivaction in opdracht van de politie onderzoek uit naar het vertrouwen dat burgers en medewerkers in de politie hebben. Hiervoor wordt gebruikgemaakt van een representatieve steekproef onder de Nederlandse bevolking en eigen medewerkers. Het onderzoek focust op onderwerpen die belangrijk zijn voor het vertrouwen in de politie: nabijheid, rechtvaardigheid en effectiviteit. Het onderzoeksbureau heeft eind 2023 voor het eerst onderzoek gedaan naar het interne vertrouwen, een zogenaamde nulmeting. Het onderzoek onder Nederlanders met een Buiten-Europese herkomst kent dit jaar een andere onderzoeksopzet, omdat eerdere onderzoeken uitwezen dat deze doelgroep ondervertegenwoordigd is in gebruikelijke onderzoekspanels (Motivaction noemt taalbarrière, onbekendheid met onderzoekspanels, internetdrempel als redenen). Bij dit onderzoek is ervoor gekozen, in het streven naar representatief beeld, om doelgroepen gericht en face-to-face te benaderen met vragenlijsten. De politie volgt de definitie zoals die door het CBS wordt gehanteerd.

Opvolging onderzoek

De uitkomsten van de Vertrouwens- en reputatiemonitor 2023 passen binnen de onderzoeken die de politie de afgelopen jaren onder burgers en eigen medewerkers heeft gedaan of heeft laten doen. De uitkomsten van dit en de eerdere onderzoeken worden door het korps gebruikt om tussentijds bij te sturen, de dienstverlening verder te optimaliseren en de politie als organisatie steeds verder te verbeteren. Dit geldt ook voor de politie als werkgever. De aanbevelingen om het interne vertrouwen en tevredenheid te versterken, liggen in lijn met de Sociale Agenda 2023-2027 van de politie, gericht op de inzet dat medewerkers veilig en gezond aan het werk gaan, zijn en blijven. En met de korpsbrede opgave Politie voor Iedereen waarmee we werken aan inclusieve en veilige teams.

(Foto: Wouter Zaalberg)