Podcast Boeiend met korpschef Henk van Essen

De eerste stop is op het Malieveld, de demonstratieplek bij uitstek. De vele inzetten om de openbare orde te handhaven en tegelijkertijd het recht op demonstraties te waarborgen, leggen volgens Van Essen een grote druk op de politie. ‘Anno 2023 spelen forse maatschappelijke vraagstukken, die grote impact hebben op ons werk’, vertelt de korpschef. ‘Denk aan bedreigingen van politici, journalisten, wetenschappers. Of aan de toestroom en opvang van vluchtelingen, polarisatie in het publieke en politieke debat, online intimidatie en duizenden protesten en demonstraties. Het hoort bij ons werk, maar in mijn ogen verschuift het politiewerk te veel in deze richting. Wij hebben het afgelopen halfjaar meer dan mij lief is tegenover de mensen gestaan in plaats van ertussen.’

Maatschappelijke ontwikkelingen vragen in eerste instantie om politieke maatregelen, vindt Van Essen. ‘Er zijn anderen aan zet om de invloed van deze ontwikkelingen op de openbare orde voor de politie behapbaar te houden.’

Verward gedrag

Op het Johanna Westerdijkplein staat de korpschef stil bij de toenemende meldingen rondom mensen met verward gedrag. Vijf jaar geleden stak een verwarde man hier drie willekeurige mensen neer. Dankzij het snelle optreden van de politie kon de dader worden gestopt voordat hij meer slachtoffers kon maken. ‘Voor mij staat deze plek symbool voor het professionele optreden van de collega’s waardoor erger is voorkomen. Het laat nog maar eens zien dat politiemensen echt het verschil maken als het erop aankomt’, zegt Van Essen.

De korpschef wijst op het hoge aantal meldingen die te maken hebben met verward gedrag, 138.000 meldingen per jaar. ‘De vraag moet worden gesteld hoe het komt dat zo veel mensen met onbegrepen gedrag op straat rondlopen? De politie moet te vaak ingrijpen bij dit soort hulpverleningssituaties, waarbij mensen met verward gedrag een gevaar vormen voor zichzelf en hun omgeving. Dit is niet alleen probleem voor de politie, maar moet ook worden opgepakt door bijvoorbeeld de geestelijke gezondheidszorg.’

Jeugdcriminaliteit

De laatste stop is bij het voormalige Terra College, waar in 2004 de 49-jarige conrector Hans van Wieren werd doodgeschoten door een leerling. ‘Deze zaak had enorm veel impact’, weet de korpschef, die zich zorgen maakt over het toenemende wapenbezit onder jongeren. ‘Het aantal minderjarigen dat wordt aangehouden wegens verboden wapenbezit is sterk gestegen. In 2022 ruim 1200; dat zijn er vier per dag.’

De samenleving moet hier een antwoord op vinden, vindt Van Essen. ‘Wat mij betreft speelt de school daarin een essentiële rol. Er zijn maar weinig plekken waar alle jongeren bijeenkomen en daar is de school er één van. Met de informatie die op scholen aanwezig is, moeten we onze aanpak willen verbeteren. Ik denk dat docenten in groep 7 of 8 van de basisschool eigenlijk al weten waar de potentiële problemen zich kunnen voordoen’, aldus de korpschef.

Vertrouwen

De korpschef benadrukt dat hij een politie wil zijn die het vertrouwen van de samenleving heeft. ‘Ik zie dat er veel aandacht naar repressie gaat, maar veiligheid vergroten begint bij voorkomen. Wijkagenten zie ik het liefst het overgrote deel van hun tijd in de wijk; benaderbaar, aanspreekbaar, zichtbaar. Van ganser harte gun ik de Nederlandse samenleving een politie die daarin kan blijven investeren.’