In 2022 flink meer drugslabs ontmanteld

In totaal zijn er vorig jaar 105 productielocaties aangetroffen waar synthetische drugs, heroïne en/of cocaïne werden geproduceerd. Het aantal door de politie ontdekte laboratoria voor synthetische drugs steeg in 2022 met 20 procent en ligt hierdoor op hetzelfde niveau als in 2019 en voorliggende jaren. ‘In 2020 werd een recordaantal locaties ontmanteld mede dankzij informatie uit cryptocommunicatie’, zegt landelijk portefeuillehouder drugs Willem Woelders. ‘In 2021 zagen we een scherpe daling in het aantal ontdekte drugslabs. We vermoeden dat de markt zich binnen een jaar heeft hersteld van die interventies. En dat is zorgelijk, want de productie van drugs ontwricht onze samenleving. Jonge mensen worden door het snelle geld in een gewetenloze, gewelddadige wereld gelokt. De politie zet daarom vol in op de aanpak van drugsproductie en handel. En niet alleen in Nederland, we dragen als bronland een grote verantwoordelijkheid omdat de drugs die in Nederland geproduceerd worden de hele wereld over gaan.’

Veiligheid

Drugslabs brachten ook in 2022 weer een hoop onveilige situaties met zich mee. ‘Drie keer brand, vier keer een explosie en twee keer een situatie met chemische stoom of damp’, somt Woelders op.
Het aantal ongelukken met drugslabs is daarmee het afgelopen jaar verdubbeld ten opzichte van 2021. En dat is zorgelijk’, zegt hij. ‘Niet alleen de veiligheid van de criminelen zelf, maar ook van omwonenden is in het geding.’

Polydrugs

Amfetamine blijft de drug waarvan de meeste productielocaties (38) werden ontdekt. Hierna volgen methamfetamine (15) en MDMA (15). ‘Criminele organisaties zijn polydrugs georiënteerd’, zegt Woelders. ‘We zien steeds vaker dat productielocaties multifunctioneel worden gebruikt. Zo troffen we vorig jaar negen drugslabs aan waar meer dan één drugssoort werd geproduceerd, dat ging dan meestal om methamfetamine in combinatie met een andere drug.’
Opvallend was volgens Woelders ook de stijging van het aantal productielocaties van GHB: van 3 in 2021 naar 13 in 2022. ‘De reden van deze stijging is onbekend’, zegt Woelders, ‘Maar het geeft wel aan dat er flinke vraag is naar deze drug.’
In 2022 werden er opvallend veel cocaïne extractielocaties (17) aangetroffen. Daarnaast werden er maar 3 grootschalige versnijdingslocaties ontdekt. Mogelijk dat criminele organisaties hun werkwijze hebben aangepast en nu meer cocaïne smokkelen die chemisch is verwerkt in dragermateriaal, in plaats van smokkel via blokken.

Hennepkwekerijen

In 2022 werden 1604 hennepkwekerijen ontmanteld. Dat was minder dan een jaar daarvoor toen nog 2285 hennepkwekerijen werden opgerold. Naast kwekerijen werden er in 2022 ook 61 stekkerijen ontruimd en 33 drogerijen ontdekt. Het aantal gesloten growshops staat in 2022 op 8.
De afname in het aantal geruimde hennepkwekerijen is volgens Woelders te verklaren door een aantal factoren. ‘De belangrijkste is dat er binnen de regionale eenheden weinig capaciteit voor is. De inzet van verhullende methoden door de telers maakt bovendien hennepkwekerijen moeilijker te detecteren.’ Ook werden volgens Woelders in 2022 veel minder meldingen bij Meld Misdaad Anoniem gedaan van hennepkwekerijen.

Dumpingen

‘Dumpingen van drugsafval kunnen op verschillende wijze plaatsvinden’, vertelt Woelders. ‘Zo worden er vaten en jerrycans gedumpt op landwegen en in de natuur, in het oppervlaktewater, in de bodem en zelfs in brand gestoken. Ook de omvang van een dumping kan sterk variëren. Van enkele tientallen tot duizenden liters. Daarnaast vinden er dumpingen plaats van lege verpakkingen, tientallen lege jerrycans en vaten blijven achter in de natuur.’
In 2022 werden in totaal 155 van zulke drugsafvaldumpingen ontdekt. Dat is een daling van 25 procent ten opzichte van 2021 en het laagste aantal sinds 2014. Slechts in twee gevallen ging het om drugsafval uit de cocaïneproductie. Het overgrote deel van het drugsafval, 153 dumpingen, was afkomstig uit het productieproces van synthetische drugs. Heroïne-gerelateerde dumpingen werden in 2022 niet aangetroffen.
Deze daling van het aantal aangetroffen dumpingen van drugsafval staat volgens Woelders in schril contrast met de stijging van het aantal ontdekte productielocaties. ‘Een mogelijke verklaring van die daling zou kunnen zijn dat het afval wordt opgeslagen of achtergelaten op productielocaties’, zegt hij. ‘Een andere mogelijkheid is dat het afval door de criminele organisatie wordt verzameld en op een alternatieve wijze wordt geloosd. Het zou bijvoorbeeld kunnen dat drugsafval buiten het zicht via reguliere afvalverwerkingsstromen wordt verwerkt.’

Opslaglocaties

Criminelen huren zowel grote loodsen om duizenden liters chemicaliën op te slaan als garageboxen voor enkele tientallen liters. In totaal werden in 2022 door heel Nederland 86 opslaglocaties aangetroffen, een daling ten opzichte van 2021 (117). Bij zowel cocaïne als synthetische drugs werden 14 minder locaties ontdekt.