Aanhoudingen in 25 landen bij internationale actie tegen money mules

Om illegaal verkregen geld wit te wassen, maken criminelen vaak gebruik van zogenoemde money mules, ook wel geldezels of katvangers genoemd. Zij stellen hun bankrekening beschikbaar voor fraude. Dat is strafbaar. ‘Je beseft het misschien niet direct, maar het probleem van money mules raakt de zware criminaliteit,’ licht cybercrimespecialist Yoanne Spoormans toe. ‘De criminelen beschikken vaak ook over vuurwapens. Daar wil je niet mee in aanraking komen. Jij bent als money mule namelijk altijd de klos.’

Ernstige gevolgen

En dat kan grote gevolgen hebben. Zo kunnen banken de rekening van geldezels blokkeren en ze op een waarschuwingslijst laten zetten. Daardoor kunnen zij geen nieuwe rekening meer afsluiten, met alle gevolgen van dien. Verder kunnen money mules opdraaien voor de schade en kunnen ze strafrechtelijk worden vervolgd. Dan krijgen ze vaak een strafblad, dat kan bijvoorbeeld tot gevolg hebben dat ze voor bepaalde landen geen visum krijgen. Ook kan het zijn dat geldezels geen verklaring omtrent gedrag (VOG) krijgen en dat ze door de bank als fraudeur worden aangemerkt. ‘Sta dus nooit je bankpas af en geef nooit iemand toegang tot jouw rekening,’ waarschuwt Spoormans. ‘Ook niet als zo iemand betrouwbaar lijkt en vriendelijk overkomt. De enige reden dat iemand je rekening nodig heeft, is voor criminele activiteiten. Besef dat het geld in veel gevallen van oudere mensen komt die op een doortrapte manier worden opgelicht. Daar werk je aan mee als je je pas afgeeft.’

Speerpunt van de politie

Ook in Nederland zijn van september tot en met november meerdere money mules geïdentificeerd tijdens acties en strafrechtelijke onderzoeken. Een aantal onderzoeken loopt nog. Ook de banken starten naar aanleiding van EMMA met een campagne om mensen te waarschuwen om geen geldezel te worden. Caroline Sander, programmaleider cybercrime bij de Landelijke Eenheid, is blij met die samenwerking: ‘Politie en banken trekken al langer samen rondom EMMA op om het probleem van moneymules maatschappijbreed te agenderen. Ook deze actieweek tonen verschillende banken waarschuwingen in hun bank-app en proberen ze via social media jongvolwassenen bewuster te maken over de mogelijke gevolgen.’

De politie-inzet beperkt zich niet tot die drie maanden, laat Sander weten. De politie heeft een landelijke aanpak tegen gedigitaliseerde criminaliteit ontwikkeld, waarin de aanpak van geldezels en de netwerken erachter een speerpunt is. Ook volgt er begin volgend jaar een landelijke bewustwordingscampagne het probleem van money mules. Met de campagne ‘Mijn scam, jouw probleem’ wil de politie jongvolwassenen (18-27 jaar) waarschuwen voor de gevaren van het uitlenen van bankgegevens en hen alert maken op de vaak geraffineerde methodes van ronselaars. Zij zetten bijvoorbeeld ook influencers in om geldezels te ronselen via social media.

Pakkans groot

Bij vrijwel alle vormen van online fraude gebruiken de daders bankrekeningen van anderen. Zo blijven de criminelen zelf uit het zicht van politie en justitie. Maar de pakkans voor de geldezels is groot, omdat zij eenvoudig zijn op te sporen via hun bankrekening. ‘De money mules draaien op voor de schade, de criminelen blijven zelf buiten schot,’ zegt Spoormans. ‘Door ons op hen te richten verstoren we het criminele proces en kunnen de daders die erachter zitten het geld moeilijker wegsluizen. Bovendien levert dit ons waardevolle informatie op over die personen. Zo voorkomen we meer slachtoffers van gedigitaliseerde criminaliteit.’