Cijfers 2021: agressie en geweld tegen politie stabiel, maar te hoog
Het werk van de politie stond vorig jaar voor een groot deel in het teken van de handhaving van de coronamaatregelen en het maatschappelijk ongenoegen dat daar weer een resultaat van is. Het repressieve optreden van de politie lijkt in 2021 een reden te zijn voor agressie en geweld tegen politieambtenaren. Desondanks is het aantal politiemensen dat vorig jaar met agressie en geweld werd geconfronteerd stabiel ten opzichte van het jaar ervoor: in 2021 werden 12.940 meldingen gedaan. Dit blijkt uit de nieuwste cijfers over geweld tegen politieambtenaren.
Politiemensen hebben tijdens hun werk wel steeds vaker te maken met zwaarder geweld. Het aantal meldingen van politieagenten die zwaar zijn mishandeld of te maken kregen met poging tot doodslag, is gestegen. Minder vaak meldden ze dat ze tijdens hun werk zijn uitgescholden.
Het gaat om cijfers waarin vorig jaar wordt vergeleken met 2020. De coronapandemie is onlosmakelijk verbonden met deze geweldscijfers. Het aantal demonstraties en rellen nam tijdens de coronamaatregelen toe. Terwijl bijvoorbeeld de horeca lange tijd dicht waren en mensen veel thuis bleven.
Impact
In de cijfers is een stijging te zien in wederspannigheid en openlijk geweld. Demonstraties tegen het coronabeleid trokken steeds vaker mensen aan die bewust kwamen om geweld te gebruiken tegen de politie. Daarbij merkte de politie dat dit geweld steeds vaker gericht was op individuele politiemensen en niet alleen op de politie als overheidsorganisatie. Daarnaast worden politiemensen het slachtoffer van het lekken van persoonsgegevens, ook wel ‘doxing’ genoemd. De impact hiervan is groot. Er wordt gewerkt aan een wetsvoorstel dat de oproep om iemands privégegevens te achterhalen strafbaar stelt.
Excessief geweld
Uit de cijfers blijkt dat politiemensen, vergeleken met 2020, vorig jaar vaker excessief geweld meldden. Het inrijden met een voertuig op een politieagent is bijvoorbeeld meer dan verdubbeld (49 meldingen in 2020 ten opzichte van 108 vorig jaar). Ook het aantal meldingen van poging tot moord is tussen 2020 en 2021 ruim verdubbeld en ging van 6 in 2020 naar 15 meldingen vorig jaar. Openlijk geweld is zelfs verdrievoudigd: 452 maal tegenover 134 eerder. Ook valt de toename in wederspannigheid (verzet met geweld of bedreiging) op. Dit cijfer ligt op 2694 keer tegenover 2424 maal bij de vorige meting. Het excessieve geweld blijkt tot slot ook uit een toename van het gebruik van zwaar vuurwerk tijdens demonstraties. Dergelijk (illegaal) vuurwerk heeft de kracht van explosieven.
Verschuiving
Binnen het stabiele beeld in aantallen vindt wel een verschuiving plaats in de cijfers. Vooral wederspannigheid en openlijk geweld zijn gestegen. Daartegenover staat dat meldingen van woordelijke bedreiging en mishandeling zijn gedaald. Door de rellen is het aantal pogingen tot doodslag aanzienlijk gestegen. Over het algemeen kan men stellen dat er een verschuiving plaatsvindt van verbaal geweld naar fysiek geweld.
Afname horecageweld
Daar komt bij dat het uitgaansgeweld juist afnam: de lockdown hield de horeca lange tijd dicht (763 meldingen in 2020 tegen 470 vorig jaar). Mensen waren meer thuis. Agenten kregen vaker te maken met tegen hen gericht geweld wanneer ze optraden tegen huiselijk geweld (596 meldingen in 2020 tegen 699 vorig jaar).
De grens
Volgens portefeuillehouder geweld tegen politiemensen Peije de Meij maakt de politie zich zorgen om het toenemende maatschappelijke ongenoegen. Dit levert steeds heviger agressie en geweld tegen politiemensen en anderen met een publieke taak op. Online intimidatie en bedreiging raakt, behalve de agent in kwestie, ook het thuisfront. Het raakt de persoonlijke levenssfeer van politiemensen en dat gaat een grens over.
Lastig samenleven
Bij de geweldsverschuiving ligt de oorzaak volgens Peije de Meij breder: ‘Het is een trend bij een deel van de samenleving, dat het gezag van de overheid, hulpverleners en van politie in het bijzonder niet meer accepteert. Je ziet het ook gebeuren bij de wetenschap. Feiten worden ineens mening. Die worden plots ter discussie gesteld. Een deel van de samenleving wil zich niet meer aanpassen aan de gebruikelijke algemene norm. Journalisten overkomt het ook. Die worden ook niet meer geaccepteerd. Het gaat echt verder dan alleen politie. Ik denk dat het heel belangrijk is dat politici blijven uitstralen dat geweld tegen publieke figuren onacceptabel is.’
Lees ook de ervaring van wijkagent en ME’er Mark uit Leeuwarden.