Meer klachten over etnisch profileren en discriminatie

Over discriminatie kwamen in 2019 nog 77 klachten binnen, vorig jaar waren dit er 111. De klachten over etnisch profileren zijn volgens de politiecijfers toegenomen van 64 in 2019 tot 127 vorig jaar. Het totaal aantal klachten over etnisch profileren en discriminatie ligt iets lager dan de optelsom van die twee apart. Dit komt doordat in een aantal gevallen zowel een klacht over discriminatie als gelijktijdig over etnisch profileren is ingediend.

Van de 225 ontvangen klachten zijn er op 7 mei 2021 217 klachten afgehandeld, waarvan 188 in de eerste fase. In deze eerste fase van klachtbehandeling zijn er gesprekken met klager en beklaagden en is er vaak een bemiddelingsgesprek. Als het niet lukt om er op deze wijze met een klager uit te komen, kan een klacht op verzoek van de klager worden voorgelegd aan een onafhankelijke klachtencommissie (tweede fase). Dat gebeurde met 9 klachten. Alle adviezen van de klachtencommissie zijn door de betrokken politiechefs overgenomen. 1 klacht werd als gegrond beoordeeld, 7 klachten als ongegrond, en 1 klacht is alsnog bemiddeld tijdens de hoorzitting van de klachtencommissie. De overige klachten zijn nog in behandeling.

Aarzelen
De cijfers zeggen vermoedelijk niet veel over het werkelijk aantal incidenten met etnisch profileren en discriminatie. Het is bekend dat mensen die dit ervaren, vaak aarzelen om een klacht in te dienen.
De Nationale ombudsman meldde eind maart dat uit zijn eigen onderzoek naar klachtbehandeling door de overheid blijkt dat van de 159 burgers die etnisch profileren hebben ervaren driekwart van deze mensen (120) daarover nooit een klacht hebben ingediend.

Serieus nemen
De meeste mensen (100 van de 120) die geen klacht indienden, denken dat het geen zin heeft om te klagen, constateert de ombudsman. Overheidsdiensten als de douane en de politie moeten zorgen dat ze klachten zorgvuldig afhandelen, benadrukt hij. ‘Want anders sluit je mensen uit, blijven burgers zich niet gehoord voelen én leert de overheid nooit wat er nodig is om etnisch profileren te voorkomen.’

Bewijzen
Van cruciaal belang noemt de Ombudsman dat de overheid de burger kan uitleggen op basis waarvan hij geselecteerd is en in hoeverre etniciteit daarbij een rol heeft gespeeld. Uitleggen waarom je iemand controleert, is al een belangrijk onderdeel van het handelingskader professioneel controleren. Ook maakt het deel uit van de politie- trainingen waarin professioneel controleren aan bod komt.

BLM
Dat het aantal klachten bij de politie vorig jaar is gestegen, komt mogelijk door alle aandacht voor de Black Lives Matter-beweging, zeg Thea Visser, lid eenheidsleiding Midden-Nederland en landelijk verantwoordelijk voor professioneel controleren. ‘Het heeft mensen bewuster gemaakt en mensen ervaren meer ruimte om zich te uiten. Misschien wordt er ook een grotere gezamenlijke verantwoordelijkheid gevoeld om misstanden aan de kaak te stellen. Etnisch profileren staat haaks op professioneel politiewerk. Klachten nemen we serieus en daar willen we van leren. Mensen moeten nooit het gevoel hebben dat hun etniciteit een rol speelt, nooit. En als ze dat gevoel toch hebben, dan moeten we dit goed met elkaar bespreken, horen hoe de ervaringen zijn en uitleggen hoe we werken. In de bejegening van mensen en in het serieus nemen van klachten kunnen we het verschil maken. Daar hebben we stappen in gezet en daar werken we aan.’